Messi vs. Ronaldo, of Messi vs. Ronaldo vs. Neymar?

Jarenlang had de vraag wie de beste voetballer ter wereld is slechts twee mogelijke antwoorden: Lionel Messi, of Cristiano Ronaldo. Maar is er inmiddels niet ook iets te zeggen voor een derde antwoord, Neymar? Een analyse van wat de legende van Neymar nou zo groot maakt, en wat hem beter zou kunnen maken dan Messi en Ronaldo.

Het geluid van piepende gympen en galmende trainersstemmen in het simpele gymzaaltje van São Vicente moeten ver weg hebben geleken toen Neymar maandagavond het geklik van fototoestellen en de overwinningsspeech van Lionel Messi aanhoorde in het chique Kongresshaus van Zürich. Hij heeft een lange, maar opzienbarende weg afgelegd van die gymzaal naar, eindelijk, het podium van de Gouden Bal-verkiezing. In São Vicente stond hij in niemands schaduw, later in Santos ook niet meer en al gauw was zelfs Brazilië te klein. Nu zijn er nog maar twee over die boven hem uittorenen: de uit graniet gehouwen Cristiano Ronaldo en de uit sterrenstof tot leven geblazen Lionel Messi.

Maar hoe lang nog? Al sinds hij op 11-jarige leeftijd, toen al met een haarband met daarop de tekst ‘100% Jesus’ om zijn kortgeschoren koppie trouwens, door die gymzaal van São Vicente raasde is Neymar da Silva Santos Júnior gewend de allerbeste te zijn. Na geboren te zijn in Mogi das Cruzes groeide hij op in het nabijgelegen kustplaatsje São Vicente, onder de invloedssferen van zowel Santos als São Paulo, de ene stad nog gigantischer dan de ander. Het was dan ook geen wonder dat São Paulo FC én Santos FC naar Neymars gymzaal – het moderne equivalent van het gravelveldje in de sloppenwijk – togen om diens handtekening binnen te hengelen. Het werd Santos, de club van Pelé.

In 2008, het jaar waarin de Gouden Bal definitief een tweestrijd werd tussen Cristiano Ronaldo en Messi, werd Neymar zestien en tekende zijn eerste contract. Als iemand hem wilde kopen zou dat toen al 50 miljoen euro moeten kosten. De wereld had het over Ronaldo en Messi, maar in Brazilië ging het toen al alleen maar om Neymar. Ronaldinho en Ronaldo (Luís Nazário de Lima) schitterden in die tijd alleen achter de barbecue, Robinho kon de stap van talent naar topper niet zetten en Alexandre Pato voetbalde toen al ver weg in Milaan. Brazilië was onverdeeld: Neymar moest de nieuwe held worden.

Vanaf zijn jeugd heeft de spichtige vleugelspeler eigenlijk geen keus gehad: hij kon niet anders dan een wereldster worden. Hij was simpelweg te talentvol om onder de radar te kunnen blijven. Zijn snelheid, het gemak waarmee hij tegenstanders vernederde, de compromisloze joga bonito-instelling, Neymar was alles waar men in Brazilië van droomde. Het ene moment deed hij denken aan Ronaldo in diens beste dagen, het andere op Ronaldinho op diens meest speelse momenten van genialiteit. En heel soms dachten de ouwe Braziliaanse mannetjes langs de lijn dat hun ogen ze bedrogen: liep daar nou… Pelé?

*****

Geen enkele speler in de voetbalhistorie stond op 16-jarige leeftijd al onder zo’n grote druk als Neymar. Messi en Cristiano Ronaldo konden toen nog redelijk anoniem hun jeugdwedstrijdjes spelen. Niemand in Argentinië vergeleek Messi toen al met Maradona, geen Portugees noemde Ronaldo in één adem met Eusébio. Maar in het voetbalgekke Brazilië gebeurde het ondenkbare: Pelé zelf, de man die er zijn levenswerk van had gemaakt om iedereen ervan te overtuigen dat hij beter was dan Maradona, vertelde O Globo dat hij vermoedde dat dat kleine ventje van Santos weleens béter zou kunnen worden dan hijzelf was.

Het heeft er geen seconde op geleken dat Neymar onder de druk zou bezwijken. Waar een David Beckham en Cristiano Ronaldo pionierden in het bouwen van een ‘merk’ rond hun naam en het sluiten van gigantische sponsordeals, hoort dit er voor Neymar al van jongs af aan bij. Hij weet niet beter. Waar een Diego Maradona of een Johan Cruijff uitgroeiden tot orakels in hun eigen land, hangt Brazilië al aan Neymars lippen sinds zijn pubertijd. En waar Messi sinds een jaar of vijf wordt genoemd bij de beste voetballers aller tijden, werd die profetie rond Neymar al uitgesproken toen hij nog geen interland gevoetbald had. Eén van zijn tatoeages laat zich vertalen als ‘het leven is een grap’, Neymar kan de gekte rond zijn persoon goed relativeren.

De religieuze Neymar, die door zijn verstandige vader die ooit ook voetballer was intensief wordt begeleid, combineert het grenzeloze zelfvertrouwen van Ronaldo met de ingetogen bescheidenheid van Messi. Toch doe je Neymar zelfs met die vergelijking te kort.

Want Cristiano Ronaldo vertrok toen hij achttien was al van Sporting Lissabon naar Manchester United, Lionel Messi ging al op zijn dertiende van Rosário Central naar FC Barcelona. Neymar bleef bij Santos. Hij weerstond de lokroep van de grote rijke clubs, met Barcelona en Real Madrid voorop, én liep niet weg voor de mythe die in Brazilië inmiddels om hem heen gevormd was. Neymar wilde eerst aan de hype voldoen, laten zien dat hij inderdaad de allerbeste voetballer was die zijn land in lange tijd gezien had, en dan pas de strijd aangaan met de twee titanen die geschiedenis aan het schrijven waren in Europa.

Wat hij toen deed was niet minder dan glorieus. Neymar leidde met zes doelpunten, waarvan drie in de laatste drie ronden, een elftal met verder ook Ganso, Elano, Danilo en Alex Sandro naar de finale van de Copa Libertadores. In de uit twee wedstrijden bestaande finale tegen de Uruguayaanse grootmacht Peñarol scoorde Neymar, na een 0-0 in Montevideo, de eerste goal in eigen huis, waarna Danilo de winnende kon maken. Voor het eerst sinds Pelé had Santos weer eens de grootste trofee van Zuid-Amerika veroverd, en voor het eerst sinds Pelé had de club weer één van de beste voetballers op aarde in de gelederen. Neymar, 19 jaar oud, werd verkozen tot Beste Voetballer van Zuid-Amerika.

Toen Santos een paar maanden later in de finale van de Wereldbeker voor Clubs tegen FC Barcelona mocht aantreden, was de hype bijna net zo groot als bij de gemiddelde El Clásico. Van tevoren werden talloze vergelijkingen getrokken, niet tussen Lionel Messi en Cristiano Ronaldo, maar tussen Messi en Neymar. Volgens sommigen was Neymar namelijk al net zo goed als de Argentijn, en zou hij dat in zijn eerste ontmoeting met een Europese club ook direct gaan demonstreren.

Barcelona was veel te sterk voor Santos, het werd 4-0 en Messi scoorde twee keer. Santos bleek een, naar Europese begrippen, vreemd team, volledig ingericht op de klasse van één speler. Zijn medespelers leken hem te vereren als een soort god, vroom de bal inleverend bij de alfa en omega van het elftal. Maar tegen elf medegoden was er ook voor Neymar geen beginnen aan. Zijn talent was duidelijk, maar zelfs hij kon geen water in wijn veranderen.

*****

Criticasters zagen in het verlies van Santos een bewijs van Neymars overhypedheid. Dat tengere ventje met dat flamboyante haar, die pleister op z’n neus en die hoog opgetrokken kousen, wat was dat voor veredelde pleintjesvoetballer? Was dit nou de hoop van heel Brazilië? Maar Neymar ging gewoon verder met wat hij altijd gedaan had: spelen voor Santos en zijn legendarische status in Brazilië vergroten. Dit culmineerde uiteindelijk in de winst van de Confederations Cup in eigen land, Spanje verpulverend met geweldig voetbal, eindelijk weer eens echt op zijn Braziliaans. De grote ster was de toen nog altijd slechts 21-jarige Neymar, met zijn vlammende demarrages over de linkerflank.

Neymar was simpelweg niet meer te houden voor Santos. De groeimarge die hij in Brazilië had, had hij volledig opgebruikt en hij zou niets meer bij kunnen leren in potjes tegen gewone stervelingen. Hij moest naar de goden die hem anderhalf jaar eerder zo pijnlijk duidelijk hadden gemaakt dat er nog een heel sterrenstelsel te veroveren viel in het voetbal, daar aan de overkant van de oceaan. De uitverkoren club werd FC Barcelona. De officiële transfersom staat op 88,2 miljoen, sommigen claimen dat met alle extra betalingen en bonussen die Santos later nog zou krijgen, Neymar in feite de duurste voetballer aller tijden is.

Na een periode van aanpassing waarin Neymar moest leren dat de Europese verdedigers zich minder makkelijk in de luren laten leggen dan de Zuid-Amerikaanse, werd vorig seizoen voor het eerst echt duidelijk wat voor fenomeen deze Braziliaan werkelijk is. Barcelona, soms weleens te erg verzandend in eindeloos passen en zoeken naar gaten in de verdediging, werd overduidelijk sterker van Neymars eerst-dribbelen-dan-nadenken aanpak. Bovendien kon de ploeg nu minder op Messi leunen voor de geniale momenten, want ook Neymar kan in zijn eentje het verschil maken.

Dit seizoen is hij echt ontploft, met tot nu toe 18 doelpunten en 15 assists in 23 officiële wedstrijden. Sensationele cijfers. Messi- en Ronaldo-cijfers. De tijd is nu gekomen om Neymar te gaan vergelijken met Messi en Ronaldo, hij staat nu op hetzelfde podium als zij. Volgens sommigen had hij bij de Gouden Bal-verkiezing zelfs een treetje hoger moeten staan dan Ronaldo.

Het verhaal van Messi vs. Ronaldo is dat van aangeboren talent vs. grenzeloze toewijding, bescheidenheid vs. oneindig zelfvertrouwen, souplesse vs. kracht, kunst vs. efficiëntie, spelvreugde vs. obsessie. Messi en Ronaldo hebben beide een tegengestelde route bewandeld naar de top, hebben een andere aanpak, zijn totaal verschillende voetballers. Waar past Neymar in dit verhaal? Is hij meer een Messi, of meer een Ronaldo?

Het is moeilijk de speelstijl van Neymar te vergelijken met wat voor voetballer dan ook. Zoals gezegd doet hij met zijn razendsnelle dribbels soms denken aan de oude Ronaldo, met zijn brutale vernedering van tegenstanders soms aan Ronaldinho. Zijn stijl van dribbelen is heel anders dan die van Messi, veel beweeglijker, sneller, razendsnel draaiend en radicaal van richting veranderend. Zijn trukendoos doet dan weer denken aan die van de jonge Cristiano Ronaldo, maar de Portugees offerde die al snel op voor een meer directe, effectieve stijl. Neymar, gesteund door de grenzeloze adoratie van het grootste voetballand op aarde, in het bezit van een jarenlang gevoed zelfvertrouwen, lijkt een manier gevonden te hebben waarin de trukendoos echter niet ten koste van rendement gaat, maar die juist bevordert.

Nog steeds vernedert hij zijn tegenstanders liever op de meest creatieve manieren, in plaats van ze simpelweg voorbij te lopen zoals Messi doet. Sinds de hoogtijdagen van Ronaldinho hebben we dat niet meer gezien. De voetbalsport zou daarvoor te ver geëvolueerd zijn, rendement zou te belangrijk geworden zijn, verdedigers te goed. Maar Neymar, met zijn overschot aan talent en zelfvertrouwen, trekt zich daar niets van aan. Hij begint te laten zien dat steengoed voetballen en joga bonito prima samen kunnen gaan. Iets wat Messi en Ronaldo, om uiteenlopende redenen, nooit is gelukt.

*****

Neymar heeft nog iets dat Messi en Ronaldo niet hebben. De man is aanvoerder van zijn land. Over een paar weken wordt hij pas 24, maar hij heeft 69 interlands gespeeld, waarin hij een gestoorde 46 doelpunten maakte. Maar hij is niet alleen aanvoerder, hij is ook echt de leider. Toen Neymar geblesseerd af moest haken op het WK, stortte het geloof van het Braziliaanse team in eindwinst in. De 7-1 vernedering tegen Duitsland kwam niet alleen door de afwezigheid van Neymar, maar wat miste zijn natie het wonderkind toen.

Ronaldo werpt zich bij Portugal ook op tot leider, maar zijn leiderschap is vooral gebaseerd op het feit dat hij veel beter is dan zijn teamgenoten. Hij is niet genoeg een teamspeler of persoonlijkheid om een ploeg naar de overwinning te leiden, dat is hij ook nooit geweest. Hetzelfde geldt voor Messi, die te schuchter is en in eigen land nooit helemaal dezelfde status heeft gehad als in Europa. Leo leefde langer in Catalonië dan in Argentinië, in zijn vaderland zien ze liever de rauwe Carlos Tévez of de sympathieke Sergio Agüero.

Maar in Brazilië is er een onbetwiste koning, die al sinds 2008 is klaargestoomd voor het bestijgen van de troon. Het volk scandeerde zijn naam, bouwde zijn zelfvertrouwen tot aan de hemel op en Neymar bezweek niet. Neymar toonde zich de waardige opvolger van Ronaldinho, Ronaldo, Romário en al die sterren tot aan de eeuwige koning, Pelé. Neymar heeft de volledige steun van zijn teamgenoten, heeft de juiste mix van extrovert maar niet-problematisch en als hij een hoed op zijn hoofd zet vindt iedereen dat hij dat best mag doen.

Wat Pelé, Maradona en Cruijff tot de grootsten uit de voetbalgeschiedenis maakte is niet alleen hun glansrijke clubcarrière, maar ook hun vermogen om een nationaal elftal te leiden en in hun eentje naar een hoger niveau te tillen. Het is Messi en Ronaldo nooit gelukt, maar Neymar is niet anders gewend. Hij leidde zijn land in 2013 al naar de Confederations Cup, hij was al de hoop van de natie op een WK in eigen land en hij is qua interlandervaring nu al een veteraan. Neymar gaat een nieuwe generatie Braziliaans voetbaltalent leiden naar, wellicht, de allerhoogste glorie.

Ondanks alle sponsordeals, gillende meisjes, klikkende camera’s, biddende Brazilianen, twijfelende criticasters en voorspellingen dat hij de beste voetballer ooit moet worden, is Neymar eigenlijk niets veranderd sinds zijn dagen in de gymzaal van São Vicente: hij is nog steeds gewoon de beste, zoals hij gewend is. Alleen die laatste twee wondervoetballers nog, die nog een paar jaar aan de top staan, overtreffen en dan is alles zoals het hoort. Met Neymar als koning.


Reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *