De 6… taaluitingen van een voetbalcommentator

Commentatoren zijn vaak het mikpunt van kritiek, maar toch zijn ze een belangrijk onderdeel van het voetbal kijken via de tv (of radio). Door de jaren heen, al sinds Herman Kuiphof de naam van de Zweedse spits Ove Kindvall zo correct mogelijk wilde uitspreken, hebben de voetbalvoiceovers hun eigen ‘lingo’ ontwikkeld. Hoog tijd om eens te kijken naar de zes taaluitingen van de voetbalcommentator.

1. Toch

Laten we beginnen met deze merkwaardige term. Gevoelsmatig impliceert ’toch’ dat iets niet verwacht was. Als de commentator van dienst zegt: ‘Dit doet David Neres toch goed’, dan klinkt het alsof de flankspeler van Ajax iets doet waarvan de verslaggever niet wist dat hij dat kon of zou doen. Maar als we Van Dale raadplegen heeft ’toch’ nog drie betekenissen, namelijk ‘immers’ (Wat maakt het uit? Hij doet toch zijn best?), ‘inderdaad’ (Wat is Lionel Messi toch een goede speler) en ‘om gevoelens uit te drukken’ (Waarom legt Hirving Lozano die bal toch niet af?)

2. (en) dan

Commentatoren hebben de neiging om in ellenlange zinnen verslag te doen van de wedstrijd die ze bekijken. In plaats van punten zetten ze komma’s, vaak met voegwoorden. Sommigen zijn zelfs zo dol op voegwoorden, dat ze die te pas en te onpas gebruiken. Zo moet je niet verbaasd opkijken als de verslaggever iets zegt als: ‘De pass op Berghuis is dan iets te scherp, maar hij houdt hem knap binnen. Dan moet nu de voorzet komen…. richting Van Persie…. goal! En wat is dat dan een mooie goal van de Feyenoord-spits. En dan is het 1-0 voor de Rotterdammers.’

3. Kreten

Dit is zo’n categorie die je heerlijk vindt óf verafschuwt. De liefhebbers prijzen het feit dat er wat emotie in het verslag gestopt wordt, zonder dat het meteen hysterische vormen aanneemt, zoals in Zuid-Amerikaanse landen het geval kan zijn. De meest voorkomende kreten zijn de simpele oh’s, ah’s en oei’s. Over het algemeen termen die je niet bewust bezigt, maar in de hitte van het moment uitstoot. Speciale vermelding voor het ‘ratatata’ en het ‘koekoek!’ van een niet nader te noemen commentator die al enkele jaren opgesloten zit in een bezemkast.

4. Hier en daar

Op het veld gebeurt ’t. Waar? Daar. Of hier, het is maar hoe je het bekijkt. Gek genoeg hebben commentatoren al dan niet bewust de neiging om een plaatsbepaling te geven aan een bepaalde gebeurtenis. Als iemand vraagt of je zijn/haar sleutels hebt gezien, antwoord je ‘Ja, daar op de tafel.’ Maar als je voetbal kijkt op tv, zie je over het algemeen exact waar de spelers zijn, waar de bal is, en waar ‘het’ allemaal gebeurt. En toch…. ‘Daar is de 2-0 van Luuk de Jong!’ is volledig genormaliseerd.

5. Ja of nee

Toch even een aparte categorie voor de ja’s en nee’s. ook al zou je dit ook kreten kunnen noemen. Vooral de langgerekte ‘JAAAA!’ bij een goal kent duidelijke overeenkomsten met de oh’s en ah’s. Maar er is ook verschil. Bij ‘Ja, dat is dom’ is het geen kreet, maar meer een betekenisarme manier om een zin te beginnen. Zoals je ook wel eens kan zeggen: ‘Nou, schiet eens op!’ of ‘Joh, je meent het!’. Speciale aandacht binnen deze categorie voor gewoonte die gestart is door een zekere commentator, namelijk de ‘En de goal…. nee’.

6. Zo

Hoe? Zo! Commentatoren wanen zich ware verhalenvertellers. En dat kan op een staccato manier, bijvoorbeeld: “Dolberg. Passje naar Neres. Terug naar Van de Beek.” Korte zinnen zonder voegwoorden, telegramstijl. Maar soms wordt de telegramstijl overboord gegooid en is het alsof er een sprookje gespeeld wordt, en de verteller aan het einde zegt: “En zo kwam alles weer goed!” Bij een voetbalwedstrijd  zie je zelf wat er gebeurt, en hoe iets gebeurt. En dan komt de punchline van de commentator, zodra Dusan Tadic scoort: “En zo is het 2-0 voor Ajax!”


Reacties

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *