Waarom die Gazprom-reclame zo bloedirritant is

We kennen hem allemaal wel, die bloedirritante reclame van Gazprom voor, tijdens en na elke Champions League-wedstrijd. Het spotje is op zichzelf al tenenkrommend genoeg, maar wie dieper duikt in de steeds grotere rol van Gazprom in de voetballerij, krijgt er een nog zuurdere nasmaak van.

Een blauwdruk. Een vent achter een pc. Noorderlicht. Een stad in de nacht. Een stadion. Tv-schermen. Juichende automobilisten met vlaggen. Een café met juichende mensen voor een tv-scherm. Weer een stadion. Een keeper die de bal uittrapt. En ondertussen dat klassieke deuntje dat in je hoofd negentig minuten lang om de aandacht vecht met het Champions League-hymne. Om gek van te worden. Nog gekker word je als je weet wat Gazprom nou eigenlijk precies voor bedrijf is.

Miljardenbedrijf

In de afgelegen Siberische Golf van Ob staan gigantische centrales met datzelfde blauwe logo dat we op elke Champions League-avond voorbij zien flitsen. De gasvelden van Groningen zijn van Madurodam-formaat in vergelijking met wat hier jaarlijks leeggepompt wordt door Gazprom. 12,1 miljoen ton gas produceert het bedrijf jaarlijks, daar komt nog 32,3 miljoen ton ruwe olie bij. Zo veel, dat de gas- en olievelden rond de Golf van Ob na twintig jaar op aan het raken zijn. Geen probleem, want Gazprom heeft al veertig miljard geïnvesteerd in enkele van de grootste gas- en olievelden ter wereld, in de ijskoude Barentszee.

Het in 1989 door de Russische staat opgerichte Gazprom heeft het monopolie op gas in het land van Putin en is goed voor zeventien procent van de wereldwijde gasproductie. In 2013 had het bedrijf een omzet van 356 miljard dollar, waarmee het één van de rijkste bedrijven op aarde is. Gazprom levert gas aan vijfentwintig Europese landen, waarmee het vijfentwintig procent van de totale gasimport van de Europese Unie verzorgt. Vanaf 2018 gaat Gazprom voor vierhonderd miljard dollar gas en olie exporteren naar China.

Het Kremlin

Staatsbedrijf Gazprom werd na de val van de Sovjet Unie, toen er een frisse wind van vernieuwing door Rusland waaide, deels geprivatiseerd. De staat hield nog 38 procent van de aandelen, de rest mocht alleen verkocht worden aan Russische staatsburgers. Gazprom-voorzitter Viktor Chernomyrdin werd in december 1992 premier van Rusland onder president Boris Yeltsin. Chernomyrdin zorgde ervoor dat zijn oude bedrijf vrijwel alle verschuldigde belasting ontdook, ondertussen kocht hij samen met oud-bestuurders stiekem veel van de aandelen op. Toen Yeltsin zijn rechterhand in 1998 ontsloeg ging hij weer op zijn oude stoel bij Gazprom zitten.

Dmitry Medvedev en Alexei Miller, hoge heren bij Gazprom. Bron: abendblatt.de.
Dmitry Medvedev en Alexei Miller, hoge heren bij Gazprom. Bron: abendblatt.de.

 

Aan de vooruitstrevende privatisering van het gasbedrijf kwam in 2000 een eind toen Vladimir Putin president van Rusland werd. Eén van zijn eerste wapenfeiten was het wegwerken van Chernomyrdin, die hij verving door de huidige vice-voorzitter Alexei Miller en Dmitry Medvedev (juist, de man die van 2008 tot 2012 president van Rusland was). Vijf jaar later verkocht Gazprom ruim tien procent van haar aandelen aan staatseigendom Rozneftegaz, waardoor de Russische regering in de praktijk weer eigenaar werd van Ruslands grootste bedrijf. Om toch nog het aura van modernisme in stand te houden verkocht Gazprom vervolgens voor het eerst in het bestaan aandelen aan buitenlanders, twintig procent.

Een jaar nadat Gazprom weer in handen van Putin was gekomen, stelde de Russische president een nieuwe wet in die bepaalt dat Gazprom het enige bedrijf is dat mag boren naar Russisch gas. Anno 2015 is dit nog steeds zo. Bovendien bekleden vrienden van Putin tegenwoordig veel van de hoge posities in het bedrijf, voorzitter is voormalig premier Viktor Zubkov, Miller is dus de tweede man, terwijl Medvedev nog in het bestuur zit. Volgers van de Russische politiek zullen in bestuursleden Farid Gazizullin, Viktor Khristenko, Elvira Nabiullina en Igor Yusufov doorgewinterde Kremlin-mensen herkennen.

Voetbal

Omdat al deze bemoeienis van Putin en zijn trawanten niet zo goed was voor Gazproms imago in het buitenland, moest er iets gebeuren. Miller en Medvedev richtten vlak na de eeuwwisseling hun pijlen op ’s werelds meest populaire sport: voetbal. Als zelfs een door en door corrupte organisatie als de FIFA haar imago wit kan wassen met propagandazinnetjes als ‘For the Game. For the World’, moest Gazprom dat ook kunnen. Als eerste werd het bedrijf sponsor van Zenit Sint-Petersburg, de grootste club van Putins geboortestad. In 2005 kocht Gazprom een meerderheid van de aandelen en werd eigenaar.

Met de miljoenen van Gazprom transformeerde Zenit van grijze competitievulling tot de schrik van de grote clubs uit Moskou. Met Dick Advocaat als coach en enkele van Ruslands beste spelers (Arshavin, Pogrebnyak, Denisov, Shirokov, Zyryanov) won de club in 2008 zelfs de UEFA Cup. Het logo van Gazprom was in huiskamers over heel de wereld te zien en in het Kremlin glimlachte men tevreden naar elkaar. Inmiddels is Zenit, dat regelmatig met tientallen miljoenen smijt, zonder twijfel de grootste club van Rusland en één van populairste clubs van Europa.

Ook bij Chelsea zijn ze goede vrienden van Gazprom. Bron: futbolgrad.com.
Ook bij Chelsea zijn ze goede vrienden van Gazprom. Bron: futbolgrad.com.

In Duitsland, Gazproms grootste klant in Europa, kon het imago ook wel een boost gebruiken. In 2007 werd Gazprom hoofdsponsor van Schalke 04 en voorzag de club plotseling van een gigantische stroom geld. Tevens werd bedongen dat Schalke’s jeugdcoaches, behorend tot de beste van de wereld, hun wijsheid zouden delen met die van Zenit. Acht jaar later prijkt ‘Gazprom’ nog steeds op de borst van Klaas-Jan Huntelaar.

Voetbalwerelddominatie

Gazprom bouwde dus een zorgvuldig voetbalimperium op – met verder ook het Servische Rode Ster Belgrado – dat ook links heeft met Chelsea-baas Roman Abramovich. Gazprom werd in 2012 één van de grootste sponsors van Chelsea, een deal die dit jaar vernieuwd zal gaan worden. Ook probeert Gazprom al jaren een voet tussen de deur te krijgen bij Bayern München. Eerder brachten wij het voetbalnetwerk dat Gazprom op deze manier gebouwd heeft al in kaart. Maar er is meer.

Gazprom sponsort namelijk niet alleen clubs, maar ook hele toernooien. Hier komt die vervelende commercial weer om de hoek kijken. In 2012 begon het bedrijf namelijk de Champions League te sponsoren, ook tot en met 2015. Zo is er dus een toernooi, gesponsord door een bedrijf, waarin twee clubs spelen die gesponsord worden door datzelfde bedrijf. In 2013 nam Gazprom een volgende stap richting voetbalwerelddominatie door ook de officiële FIFA-partner te worden van 2015 tot en met 2018. Hiermee is de gasgigant ook meteen de sponsor van het WK in Rusland, waardoor we waarschijnlijk telkens weer dat deuntje overal te horen krijgen.

‘We light up the football’ is de weinig creatieve slogan van Gazprom. Wat echter vooral in een beter daglicht komt te staan is het miljardenbedrijf zelf. Het grote publiek vraagt zich niet af wat er allemaal achter die geinige reclamespot schuilgaat en denkt bij de naam Gazprom: “Oh, goede jongens. Doen een hoop voor de voetbalsport.”

Het donkere randje

Maar vergis je niet, de leiders van Gazprom zijn geen lieverdjes. Opperbaas Putin zelf liet twee weken geleden nog even zijn grootste politieke rivaal omleggen op de drempel van het Kremlin. De mensen die achter de onderdrukking van de vrijheid van meningsuiting en seksuele voorkeur zitten in Rusland, zijn ook precies de mensen die achter Gazprom zitten. De mensen die een rol spelen in de Oekraïense burgeroorlog zijn ook precies de mensen die achter Gazprom zitten. De mensen die achter het opdrijven van spanningen tussen Rusland en het Westen zitten, zijn ook precies de mensen die achter Gazprom zitten.

Gazprom en de FIFA, twee handen op één buik. Bron: Gazprom-energy.com
Gazprom en de FIFA, twee handen op één buik. Bron: Gazprom-energy.com

Putin deinst er niet voor terug om levens te verwoesten om zijn Gazprom te beschermen. Zo werd de Russische zakenman en politicus Mikhail Khodorkovsky voor negen jaar verbannen naar een gevangenis in een uithoek van het land omdat hij zijn bedrijf Yukos Oil Company niet wilde verkopen aan Gazprom. En in 2013 werd de bemanning van een Greenpeace-schip dat protesteerde tegen nieuwe projecten van Gazprom, die het leven op de Noordpool bedreigen, ruim een maand vastgehouden. Er werd eerst zeven jaar celstraf tegen ze geëist vanwege piraterij.

De invloed van het Kremlin sijpelt via Gazprom de voetbalwereld in. Zoals de Russen het voetbal gebruiken om hun imago op te krikken, gebruikte Greenpeace het voetbal eind 2013 als vehikel voor een grote demonstratie. De wedstrijd tussen Basel en Gazproms Schalke 04 werd vijf minuten stilgelegd nadat activisten een enorm spandoek met daarop ‘Gazprom, don’t foul the arctic’ lieten zakken. Vlak voor de Champions League-finale van vorig seizoen in het stadion van Benfica werden tien demonstranten van Greenpeace opgepakt, hoogstwaarschijnlijk op voorspraak van Gazprom.

Een lekker Champions League-avondje

Dus, als je vanavond weer inschakelt voor de Champions League en de blauwdruk, de met hun vlag zwaaiende automobilisten en de uittrappende keeper ziet begeleid door dat extreem catchy stukje Russische klassieke muziek, denk dan niet wat een fijne jongens dat toch zijn van Gazprom. Ze verlichten het voetbal, wat goed van ze! Nee, sta in plaats daarvan even stil bij wat er van onze mooie voetbalsport is geworden. Gazprom belichaamt meer dan welk bedrijf dan ook dat geld en politiek steeds belangrijker worden in de voetbalsport.

Sta er even bij stil dat het mooiste clubtoernooi ter wereld en straks ook het mooiste landentoernooi ter wereld mede mogelijk gemaakt worden door de mensen die ook het afschieten van politici, het voeren van een burgeroorlog, het opsluiten van zakenlui in gevangenkampen, het beperken van de vrijheid van meningsuiting en het onderdrukken van homoseksuelen mede mogelijk maken. En dat alles, ja echt alles, te koop is in de voetbalwereld.

Foto bovenaan: youtube.com.


Reacties

4 reacties op “Waarom die Gazprom-reclame zo bloedirritant is”

  1. Michiel Habermann avatar
    Michiel Habermann

    Zo is het maar net. Iedere keer als die walgelijke, smakeloze, niet originele reclame langskomt krijg ik een heel naar gevoel. Het machteloze gevoel dat je krijgt als die Russen iets flikken wat niet in de haak is maar wat je lijdzaam moet aanzien. Ik heb weinig feitenkennis in tegenstelling tot de auteur van het stuk maar je kan er niet omheen dat het allemaal niet klopt als je deze reclame ziet

  2. Ja dat is allemaal leuk en aardig Enzio Bakkert. Maar hoe de fuck hebben ze die reclame gemaakt?

    1. Enzio Bakker avatar
      Enzio Bakker

      Waarschijnlijk met Paint.

  3. Zonder Gazprom Europa in de kou

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *